Năm 1999, một chàng trai trẻ 18 tuổi tên là Shawn Fanning đã thay đổi bộ mặt nền âm nhạc mãi tới tận bây giờ. Anh phát triển phần mềm có tên là Napster và nó cho phép các cá nhân có thể trao đổi các file nhạc với nhau thay vì phải mua những đĩa CD đắt tiền từ các hãng thu âm. Vì kiện cáo đến từ hãng thu âm, nên vào tháng 6 năm 2001 Napster đã buộc phải ngừng hoạt động. Nhưng ý tưởng sống này vẫn luôn tồn tại, dưới giao thức chia sẻ tài nguyên trên mạng đồng đẳng. Hiện nay, phần mềm Napster vẫn được sử dụng như một phần mềm tải nhạc hoàn toàn hợp pháp .
Và câu chuyện về Napster cũng góp phần nào trong việc giải thích thêm về sự phấn khích về Bitcoin trong thời gian qua, một loại tiền tệ điện tử và cũng dựa trên những nguyên lý tương tự như vậy.
Vào tháng 1, một đơn vị Bitcoin tương đương với 15 USD. Hiện nay nó có giá khoảng 179 USD (theo tạp chí The Economist ngày 11 tháng 4), tổng giá trị Bitcoin đang lưu thông trên thị trường hiện nay cỡ 2 tỷ USD.
Bitcoin đã trở thành một trong những vấn đề đầu tư nóng nhất thế giới và có dấu hiệu xuất hiện bong bóng tiền tệ gần đây. Qua các phương tiện truyền thông, mọi thứ dường như được thổi phồng hơn. Điều đó gây khó khăn trong vấn đề quản lý vốn, tìm kiếm thông tin, thậm chí gây bất ổn tâm lý người dân. Gần đây nhất là sự kiện tại quốc đảo Sip, để cứu đảo bước qua cơn khủng hoảng này họ phải chi đến 23 tỷ Euro ( tương đương với 30 tỷ USD).
Cũng giống như câu chuyện của Napster, Bitcoin có thể sụp đổ nhưng có thể sẽ là một gia tài kế thừa mãi mãi cho tương lai.
Nhìn vào sự kiện ngày mồng 10 tháng 4, chỉ trong vòng một tuần, giá quy đổi 1 Bitcoin khoảng 260 USD. Nhưng một điều không thể tin được lại xảy ra, trưa cùng ngày hôm ấy, giá trị Bitcoin giảm xuống gần một nửa, 150 USD/1 Bitcoin trên thị trường giao dịch Mt. Gox. Khiến cho giới đầu tư loại tiền tệ này một phen chao đảo.
Theo Tony Gallippi, người sáng lập BitPay (một công ty xử lý thanh toán Bitcoin cho các thương gia) cho biết giá cả không phải là điều ít nhất thú vị nhất mà Bitcoin mang đến. Điều quan trọng hơn là nó làm cho Thương mại điện tử trở nên thông suốt và dễ dàng hơn.
Biểu đồ diễn biến tỉ giá Bitcoin hôm 10/4 so với tuần trước đó.
Bitcoin không là tiền "ảo" duy nhất và cũng không phải là loại tiền thành công duy nhất. Người chơi trên Second Life, một thế giới ảo, có thể thanh toán bằng tiền Linden; khách hàng của Tencent - một mạng internet lớn tại Trung Quốc, có thể thanh toán bằng những đồng xu QQ, và Facebook bán "Credit".
Vậy thì điểm khác biệt của Bitcoin ở đây là gì ?
Không giống như các loại tiền tệ trực tuyến hay không trực tuyến khác, Bitcoin không do một cơ quan chức năng duy nhất như ngân hàng trung ương phát hành hay quản lý.
Thay vào đó, "chính sách tiền tệ" được quyết định bằng các thuật toán thông minh. Bitcoin được khai thác bằng việc sử dụng máy tính đua nhau xử lý các thuật toán phức tạp, kẻ thắng cuộc sẽ thu được tiền ảo. Thực chất, Bitcoin hay những đồng tiền ảo khác là chuỗi các con số được đơn giản hóa. Những đồng tiền này đơn giản chỉ là chuỗi các con số. Nó là loại tiền hoàn toàn đã được phân cấp: một phiên bản điện tử của chế độ "bản vị vàng” trước kia của tiền tệ. Đó là lý do tại sao Bitcoin không bị một tổ chức nào chi phối.
.
Satoshi Nakamoto - một hacker bí ẩn, đã đưa ra khái niệm về đồng tiền Bitcoin. Ông tạo ra nó vào năm 2009 và biến mất khỏi mạng trực tuyến năm 2010. Đồng tiền này khắc phục được nhược điểm của chế độ bản vị vàng, nó nhanh chóng được chấp nhận, và có xu hướng thoát khỏi sự kiểm soát của chính phủ.
Nơi nổi tiếng nhất mà được biết đến là nơi Bitcoin được sử dụng có tên là Con đường tơ lụa (Silk Road), hoạt động trên một môi trường giao dịch web ẩn Tor. Người dùng đặt hàng và chủ yếu ở đây bày bán những loại hàng bất hợp pháp, các giao dịch này được thanh toán chủ yếu bằng Bitcoins.
Một số doanh nghiệp hợp pháp về mặt pháp luật đã bắt đầu chấp nhận Bitcoins. Trong số đó có Reddit_ một trang web truyền thông xã hội, và WordPress, nơi cung cấp máy chủ web và phần mềm cho các blogger. Đây là một điều thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của các thương gia. Ví dụ như việc xuất hiện các hãng như BitPay chuyên cung cấp dịch vụ trao đổi qua đồng tiền "ảo''. Phí này thường ít hơn so với những giao dịch với các công ty thẻ tín dụng hoặc ngân hàng, đặc biệt đối với các đơn đặt hàng từ nước ngoài. Và các giao dịch Bitcoin không thể chuyển đổi hay đảo ngược, để việc gian lận của những người bán lẻ khó có thể xảy ra.
Ông Fred Ehrsam, người đồng phát triển của Coinbase, giao dịch Bitcoin ở California cung cấp "ví tiền dịch vụ", nơi người dùng có thể lưu trữ tài khoản tiền ảo của mình, cho biết rằng xu hướng này vẫn có thể xảy ra với Bitcoin. Việc tổ chức quản lý tài khoản Bitcoin trong lần đầu tiên thật sự có khó khăn. Sử dụng chúng không thật sự dễ dàng. Nó cũng có thể bị đánh cắp bởi hacker hay có thể chỉ bị mất giống như lỡ để quên hóa đơn đô la trong máy giặt. Một số trao đổi Bitcoin đã từng bị trộm cắp và gặp vận rủi mất mát trong vòng hai năm qua.
Bitcoin mở ra xu hướng mới?
Kết quả là, các doanh nghiệp Bitcoin ngày càng củ cố hoạt động. Phần mềm trao đổi hàng đầu là Mt.Gox nó xử lý khoảng 80% giao dịch bằng Bitcoin. Nếu như một doanh nghiệp thất bại, tiền tệ sẽ bị sụt giảm nhanh chóng. Trong thực tế, sự tăng giá khủng khiếp trong ngày 10 tháng 4 gây ra bởi một sự cố phần mềm tại Mt.Gox, đã làm hoảng sợ nhiều người sử dụng Bitcoin. Có lẽ bởi vì địa vị pháp lý của loại tiền này là không rõ ràng. Vào ngày 18 tháng 3, Mạng khống chế tội phạm tài chính (Financial Crimes Enforcement Network), một cơ quan của chính phủ Mỹ đã đề xuất để điều chỉnh sự trao đổi Bitcoin, điều này cho thấy rằng cơ quan này không có khả năng khiến chúng ngừng hoạt động.
Mike Hearn, một chuyên gia về Bitcoin, cho biết rằng vấn đề kỹ thuật sẽ phải được khắc phục.Vì có rất nhiều người dùng tham gia mạng lưới này nên số lượng dữ liệu buộc phải lưu hành và kiểm soát về họ (để xác minh quyền sở hữu của mỗi Bitcoin) ngày càng lớn, điều đó khiến tốc độ của hệ thống chậm đi. Bản sửa lỗi kỹ thuật có thể khắc phục vấn đề này, tuy nhiên để triển khai nó thì rất khó. Vì nó đòi hỏi người dùng phải nâng cấp ví Bitcoin và phần mềm khai thác. Ông Hearn lo ngại rằng loại tiền này có thể phát triển quá nhanh so với tính năng vốn có của nó.
Hơn thế nữa, Bitcoin còn đang chịu sự cạnh tranh của các đồng tiền "ảo" khác.
Và mối đe dọa thực sự đáng chú tâm. Hiện nay đã xuất hiện nhiều lựa chọn thay thế . Litecoin, một bản sao Bitcoin, là một ví dụ cụ thể. Cho đến nay nó chỉ được sử dụng với một số lượng nhỏ hay một hạt nhân trong hệ thống cộng đồng đam mê các hoạt động trí não (lập trình máy tính hay sử dụng mạng internet,…) nhưng nó cũng đã tăng lên trong giá cuối năm. Có tin đồn cho rằng Litecoin sẽ có thể sớm giao dịch trên Mt.Gox .
Litecoin, một bản sao Bitcoin.
Một lựa chọn thay thế khác nhưng được sử dụng ít hơn là Ripple. Chris Larsen, một doanh nhân nổi tiếng ở Silicon Valley, đồng sáng lập công ty OpenCoin (bắt đầu hoạt động sau sự xuất hiện của Ripple), cho rằng Ripple được đánh giá sẽ dễ dàng để sử dụng hơn Bitcoin. Giao dịch được chấp thuận (hoặc không) chỉ trong một vài giây, nhanh hơn rất nhiều khi so với mười phút cần để một giao dịch Bitcoin bình thường được xác nhận.
OpenCoin dự kiến sẽ bắt đầu tung Ripple tới công chúng vào tháng 5 tới. Hãng đã tạo ra 100 tỷ đồng Ripple, và hứa hẹn sẽ không tăng số lượng này lên. Để tăng thế mạnh cho loại tiền tệ mới này, OpenCoin tung 75% lượng tiền Ripple ra thị trường, bất cứ ai khi mở một tài khoản OpenCoin sẽ nhận được năm Ripple, người đang dùng tài khoản Bitcoin khi chuyển sang Ripple sẽ nhận được nhiều hơn. OpenCoin giữ lại 25% lượng Ripple để đảm bảo giá trị cho Ripple.
Một lưu ý của ông Gallippi hãng BitPay cho biết, một công ty như Visa có thể dễ dàng tạo riêng một hệ thống thanh toán quốc tế ngay lập tức với mức giá rẻ.
Và điều gì sẽ xảy ra nếu một quốc gia quan tâm tới vấn đề phát hành tiền dựa trên các thuật toán?
Mọi thứ đều có thể xảy đến, Bitcoin có thể sụp đổ, người dùng sẵn sàng sử dụng các đồng tiền ảo khác thay thế. Nhưng có một điều chắc chắn, đó là ảnh hưởng lâu dài của các loại tiền "ảo" đến thị trường tài chính.
